11:34 am
[Link] |
Вечера на хуторе близ Глыбокага
З артыкулу:
Н. В. Драбудзька
ТЭКСТЫ 3 ГАВОРКІ ВЁСКІ КАШТАЛЯНАЎШЧЫНА ГЛЫБОЦКАГА РАЁНА
Расказваюць Долгая Станіслава Антонаўна, 1922 г. н. i Долгі Іван Канстанцінавіч, 1923 г. н.
* * *
Пан [у часы прыгона] быў благі. У яго маёнтак вялікі, людзей многа. I што хацеў, то paбiў. Якую хацеў пару — тую разбіваў, яе да сябе браў. Задумае забіць — кажа: “Лезь на дрэва i кукуй, а я буду страляць — ці пападу?” Ну, я б яму накукаваў! Іскім хацеў, таго жаніў. Такі парадак быў. Дурныя мужыкі, рабілі у лапцёх i ўсё. Інцілігенцыя паднялася.
* * *
Маскалi — гэта стараверы. У ix ня вучацца на бацюшку, а як бацюшка памрэць, тады прыходзяць, хто моліцца, сабіраюцца кругом стала, скока паложана, кладуць бароды на стол i пускаюць блаху. У чыю ўскочыць — той i поп.
* * *
Даўней дзяўчына як выйдзіць замуж — носіць чыпчык. Кап было ясна, што жанчына замужняя. Летам у чыпчыку, а зімой на яго платок, так, каб чыпчык быў відаць. Чыпчык беленькі, с карункамі, завязаваўся на банцік пад барадой [насілі да 1947 года]. I харанілі — маладую у цвітах, жанчыну — у чыпчыку.
* * *
Памёр пакойнік, даўнёй вазілі ix нанач у цэркву, кап ноч стаяў. Завязлі, а назаўтра хавалі. Прыехалі па яго, а яго за ноч чэрці выцягнулі з думаўя, ды цягнулі вон. I прыцягнулі аж да дзвярэй, а далей ня ўспелі. Як адчынілі дзверы, ён i ўпаў пад ногi. Ўсе папужаліся, а бацюшка не пусціў яго на кладбішча, прыказаў у балоце тапіць.
* * *
Ранёй людзі, ой, цёмныя былі! Была ў нас такая Юстачка, жыла з маткай. I прывязлі бальшавікі у маёнтак кіно. Прыйшли мы па яе, сталi i матку зваць — “Пойдзем, цёця, паглядзім, кіно дарма паказваюць”. А яна нам: “Дурныя вы, гэта вам ачмур даюць, чорт хвосцікам круціць, а вам i выдаецца рознае”.
* * *
Мая прапрабабушка памёрла i доўга з таго свету хадзіла. I толькі яе сын чуў, а болей ніхто. I хадзіла, хадзіла, а тады сынава жонка стала пытацца: “Чаму ноччы сабака вые? Ці не матуля гэта ходзіць?” А ён стаў казаць, што чуе, як маці ходзіць. Раз падпілнаваў. Завыў сабака, ён тады настроіўся, запалiў лучыну i пайшоў. А яна прыйшла ў складзік i капусту есць. А ён пытаецца: “Мама, што ты тут pобіш?” А яна кажа: “Я не адна, нас 12 чалавек [бачыць нябожчыкаў маглі толькі кроўныя родзічы]. Тады прасілі ксяндза, каб памаліўся. Як памаліўся, так i перастала яна хадзіць.
* * *
Жылі людзі ў адной дзярэўні, i па начах лётаў па полі нёйкі конь. Чалавек ноччы каня падпільнаваў i стукнуў палкай. А той конь быў ня конь, а золата зачараванае лётала. Як стукнуў, так золата i пасыпалася. I ён набраў цэлы гаршчок. А гэта золата было заклятае. Як стаў купляць будынак, у тым будынку ўся сям’я памёрла, а сам ён захварэў, рукі-ногі паскручвала, хадзіў міластыню пpaciў.
* * *
Мая бабушка як замуж зайшла, дык у курной хаце жыла. Тады комінаў не было — думалі, праз комін дух выходзіць. Як зацеплюць печ, усе кладуцца на палаці галовамі ўніз, пакуль дым сойдзець. Нясуць ежу, а ў міску — боўць кусок сажы. Другую бяруць...
* * *
Чалавек памёр малады яшчэ. I як пойдзеш па ваду ўдосвіткі, ён даганяў i лавіў. Hi было рады із ім. Узялі яго, выкапалі, атрэзалі галаву. А ён тады без галавы лётаў i галавой атрэзанай біў ycix. Тады папрасілі ксяндза, ён яго звізаў (рукi), паміжды ног галаву палажыў, i тады перастаў ён хадзіць, а то рады нi было. ( Read more... )
Tags: Бедарусь, Беларусь
|
![[info]](http://lj.rossia.org/img/userinfo-lj.gif)