| 12:13p |
Ц.К.НОРВИД. ИЗ ДНЕВНИКА (с польского)
Пожалуй, нужно выложить и то стихотворение, которое послужило "отправной точкой" к предыдущему.
Даю его в своем переводе. Хотя есть и другие переводы, в том числе - Бродского...
ЦИПРИАН КАМИЛЬ НОРВИД
ИЗ ДНЕВНИКА
1. Во мгле безумья женщины бродили,
Съев мандрагору, в первом круге Ада.
В Аду и Данте с Пифагором были,
И мне случилось… Помню – вот досада!
2. Для подтвержденья – сочинять ли оды,
Писать ли книги? Но чего же ради?
Нет сил и мыслей! Еду я на воды!
Кто ж на дорогу говорит об Аде?
3. Мне б лучше мчаться по делам, в тревоге,
С безумным видом и с горящим глазом,
И, как грибы в лесу, сметать с дороги
Века, эпохи и народы – разом!
4. Быть раньше, после, быть и здесь, и где-то
Хочу, как выше (ниже) говорится,
И – чтоб не вспомнить нисхожденье это,
Круго-воротом впредь не воротиться!
5. «Что ж в этом где-то? – требуешь ответа. –
Ты встретил близких? Видел ли мученья?»
– Там нету близких, там и дальних нету.
В Аду чинится душам изученье.
6. Там вместо чувства – голые пружины,
Взаимного расчёта натяженье,
Подобие заброшенной машины,
Пришедшей по случайности в движенье.
7. Там вместо целей – ржавая рутина,
Нет дней, столетий; и эпох не знают.
Но бьют куранты ежечасно, чинно –
Как гвозди в стену тупо забивают.
8. Часы не знают точного отсчёта;
Пинок начальный получив от рока,
Не скажут: “было в это время – то-то”,
Числом ударов только лгут жестоко.
9. Мгновенья, годы с вечностью в сраженье
Равно ничтожны; кто же их считает?
И в них не время – вечное сомненье,
Они в погоне – но не пролетают.
10. Насмешек ритмы в звоне так заметны!
И ты навеки понимаешь ясно:
Себя настигнуть час стремится – тщетно,
Себя мечтает прозвонить – напрасно!
11. Пружин бесцельных глупое проворство –
Как помесь скуки, горечи и вздора,
Как в трагедийной пьесе – безактерство,
Как звуки песни, алчущие хора.
12. Подобен спазмам от морской хворобы
Эффект от скрипа мерзкого пружины,
И не от скуки тошнота – от злобы,
И этой злобе не найти причины.
13. Изучен будешь, взвешен и измерен,
Узнаешь меру само-обладанья,
В цене ты станешь собственной уверен,
Увидишь, кто ты, – точно, без гаданья.
14. Носил ты в жизни то, другое имя,
Иль предки были почвой для амбиций, –
Заметь: бездумно ты признал своими
Примеры, стили, множество традиций.
15. Ежеминутно, головне подобный,
Струишь ты искры, и в горенья жути
Не знаешь правды про пожар загробный:
Освободит он – иль сожжет до сути?
16. И что в остатке? Для ветров пожива –
Зола и пепел? Или сохранится
Алмаз под пеплом, вспыхнув горделиво, –
Побед грядущих ранняя зарница?
17. Болтают долго только сумасброды…
А я не буду. И чего же ради?
Нет сил и мыслей! Еду я на воды!
Кто ж на дорогу говорит об Аде?
18. В седле бы ехать, с нелюдимым паном,
Что не обучен книгам и культуре,
И чтоб молчал он медным истуканом,
И меднолобым был бы по натуре!
19. Чтоб путь лежал мой к эрам и просторам,
Где время – грань, и где рубеж – пространство;
Чтоб из седла всю ширь окинуть взором –
Всю безграничность звёздного убранства!
Cyprian Kamil Norwid
(1821-1883)
W pamiętniku
1
Nie tylko, pierw się najadłszy mandragor,
Błądziły w Limbach szalone kobiety,
Nie tylko Dante i trzeźwy Pitagor -
Byłem i ja tam... pamiętam, niestety!
2
Że byłem? tomów dwunastu na dowód
Pisać?.. sił nie mam, bo myśl mię udławia;
Jestem zmęczony! wolę jechać do wód -
Nie na wyjezdnem się o Piekle - mawia!
3
Wolę gdzieś jechać w pilnym interesie,
Patrząc przed siebie, z obłędu wyrazem,
Wieki potrącać, jak grzyby w lesie,
Ludzi, Epoki!... mięszać wszystko razem -
4
Być tam i owdzie - w on czas, dziś i potem,
Jako się wyżej albo niżej rzekło;
A nie równiejszym wracać koło-wrotem,
A nie odpomnić, że zwiedziłem Piekło!...
5
Lecz pytasz: "Owdzie, co? tak wielce trudzi,
I które z bliskich spotkałem postaci? -"
- Tam! braci nie ma, ni bliźnich, ni ludzi,
Tam - tylko studia nad sercami braci!...
6
Tam uczuć nie ma, tylko ich sprężyny,
Zdające z siebie wzajemny rachunek,
Do nieużytej podobne machiny,
Puszczonej w obieg przez pęd lub trafunek.
7
Tam celów nie ma, lecz same rutyny
Pozardzewiałe - i nie ma tam wieków -
Dni - nocy - epok - tam tylko godziny
Biją, jak tępych utwierdzanie ćwieków.
8
Nie określone pierwej cyfrą stałą,
Lecz fatalności pchnięte raz ostrogą,
Nie znaczą wcale, co? kiedy? się działo -
w godzinę wybić liczby jej nie mogą!
9
Rzekłbyś: w tytańskim z wiecznością zapasie,
Mniejsza! czy biją minuty? czy - lata?
Iż każda wątpi o sobie i czasie -
Każda - dogania się, lecz - nie ulata...
10
Jakby wcielonej ciągle puls Ironii:
Słysząc, wiesz naprzód i wiesz ostatecznie,
Że z godzin żadna siebie nie dogoni!
Że nie wydzwoni siebie, dzwoniąc wiecznie!
11
A ten systemat sprężyn, bez ich celu,
Jakby tragedia bez słów i aktorów,
Jak wielu nudów i rozpaczy wielu
Muzyka, gwałtem szukająca chorów:
12
Raz wraz porywa spazmem za wnętrzności,
Jak nie zwykłego do morza człowieka;
Tylko nie spazmem nudy, lecz wściekłości,
Który, sam nie wiesz, skąd? i po co? wścieka.
13
Wtedy to próba jest, wtedy jest waga,
Ile? nad sobą wziąłeś panowania;
Wartość się twoja ci odsłania naga -
I oto widzisz, ktoś-ty?... bez pytania.
14
I ileś zwał się tym lub owym w Czasie?..
Lub byłeś zwany imieniem twych dziadów,
Widzisz - i ile? nabrałeś sam na się
Z tradycji? tonu? stylu? lub - przykładów?
15
Coraz to z ciebie, jako z drzazgi smolnéj,
Wokoło lecą szmaty zapalone;
Gorejąc, nie wiesz, czy? stawasz się wolny,
Czy to, co twoje, ma być zatracone?
16
Czy popiół tylko zostanie i zamęt,
Co idzie w przepaść z burzą? - czy zostanie
Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament,
Wiekuistego zwycięstwa zaranie!...
17
Lecz - prawić o tym i prawić na dowód,
Że byłem owdzie? myśl sama udławia!
Jestem zmęczony... wolę jechać do wód.
Nie na wyjezdnem o Piekle się mawia.
18
Wolę wsiąść na koń z jakim drabem, który,
Prócz ze swoimi, nierad bywać z nikiém,
Historii nie zna, ni architektury,
Milczy, jak pomnik, będąc sam pomnikiem!
19
Na dwu-krańcowe wolę ruszyć szlaki
Krajów i wieków, gdzie przestrzeń granicą,
Granica? - czasem... i gdzie, znad kulbaki
Patrząc, firmament cały?... okolicą! |